Trileçe'nin Kökeni

Türkiye'de Trileçe neredeyse tüm Balkan göçmenleri tarafından adı duyulmuş ve belli bir yaşın üzerindekilerin lezzetini de bildikleri bir tatlıdır. Arnavutça'da Trileqe (okunuşu Trileçe) olarak isimlendirilen tatlı Türkçe'ye de Trileçe adı ile girmiştir.

Tatlı orjinalinde İnek, Keçi ve Manda (bazı rivayetlere göre Koyun, Keçi ve Manda) sütüyle üretilmekte iken 1930'lardan sonra sanayileşmenin artması ve kentleşme sebebiyle sadece işlenmiş süt ve krema kullanılarak yapılmaya başlanmış. Böylelikle Balkanlara özgü bu lezzet artık tüm Kuzey Akdeniz'de daha fazla rağbet görmeye başlamış.

İspanya'da "Tres Leches (okunuşu Tres Leçhes) / Üç Süt" olarak adlandırılmış ve yine pek çok Hispanic'in yaşadığı Latin Amerika'da da aynı isimle tanınmıştır. () Bazı iddialar ise Ortaçağ Avrupasına kolonisi Meksika'dan gittiği yönündedir ()...

Çeşitli kaynaklar incelendiğinde Trileçe'nin kökeni neresi olursa olsun Balkanlarda üretilenin diğer bölgelere göre çok daha lezzetli olduğu görülmektedir.

Trileçe üç ana unsurdan oluşmaktadır; Kek, Süt karışımı ve Sos...

Kek; süngerimsi yapılı pandispanyadır. Kekin içinde minik baloncuklar bulunmaktadır. Sıradan bir kek sütlendiğinde trileçe elde edilemez. Trileçe'nin özelliği süt karışımının kekin içindeki minik baloncuklara hapsolmasıdır. Kekin görünüşü süngerimsi ve sarımsı renklidir.()

Süt karışımı; Pek çok kişi "sizin Trileçe'niz çok lezzetli kullandığınız sütten satar mısınız?" talebiyle Trileçe Dünyası'na gelmektedir. Halk arasında bilinenin aksine üç süt birbirine karıştırılarak kullanılmamaktadır. Sütlerden elde edilen farklı kıvamlarda süt kremaları süt ile birlikte kullanılmaktadır.

Balkanlar dışındaki kaynaklarda Trileçe'nin daha çok sütlenmiş bir pandispanya olduğundan bahsedilmektedir. Zaten çoğunlukla yapılan hata budur. Ürünün adına bakılarak kekin sadece üç sütle ıslatılması sonucunda Trileçe olduğu algısı tamamen yanlıştır. Zaten bunu Balkan usulü trileçeyi her tadan hemen fark etmektedir. Aslında gerçek trileçenin bağımlılık yapar derecesinde beğenilmesinde en önemli etmen de bu olsa gerek.

Trileçe Dünyası mühendisleri üretimde İnek, Keçi sütleri, Manda Kreması ve sütün yağ oranını dengede tutmak için bitkisel bazlı krema tercih etmektedir. Yine hazır Trileçe tariflerinde yer alan koyultulmuş şekerli süt (sweetened condensed milk), suyu alınmış süt (evaporated milk) karışımları da yakın lezzetler elde edilmesini sağlasa da orjinal üç sütün yerini tutamamaktadır. Sütün yağ oranı arttıkça lezzet artmakta ama ürünün raf ömrü azalmaktadır. Trileçe Dünyası ürünlerine üretim tarihi koymakta ve ürün +4 °C soğuk zincir kırılmadığında ilk günkü tazeliğini dört gün çok rahat korumaktadır.

Sos: geleneksel trileçe karamel sosludur. Günümüzde karamelin yanı sıra frambuaz, limon, portakal, vanilya, çikolata, hindistan cevizi aromalı soslar da kullanılmaktadır. Sosların üzerine veya içine meyve parçacıkları da kullanılabilmektedir.

Melih Tanrıverdi